روند کار به این صورت هست که ابتدا یک آزمون کوتاه (اما ساختگی) شخصیت از شما گرفته می‌شود. پس از آن‌که نتایج ظاهراً “تحلیل” می‌شوند (در واقع هیچ تحلیلی انجام نمی‌شود)، مجموعه‌ای از جملات کلی و نامشخص به شما ارائه می‌شود که گویا خلاصه‌ای از پاسخ‌های شما هستند.

نمونه جملات کلی:

• شما نیاز زیادی دارید که دیگران شما را دوست داشته باشند و به شما احترام بگذارند.
• گاهی به‌شدت شک می‌کنید که آیا تصمیم درستی گرفته‌اید یا کار درستی انجام داده‌اید.
• در برخی مواقع برون‌گرا، خوش‌رو و اجتماعی هستید، در حالی که در مواقع دیگر درون‌گرا، محتاط و خویشتن‌دار هستید.

در ادامه، از شما خواسته می‌شود که مشخص کنید هر جمله تا چه اندازه در مورد شما صدق می‌کند؛ اگر مانند بیشتر مردم باشید، احتمالاً این موارد را باور خواهید کرد.

نکته‌ جالبی که وجود دارد اینکه در طالع بینی یا فال‌گیری نیز  پیش‌بینی‌ها خوشایندی وجود دارد که  رد کردن آنها غیرممکن به نظر می‌رسد. فال‌گیرها یا کف‌بین‌ها نیز از این اثر به خوبی استفاده می‌کنند و عباراتی مانند “آینده درخشانی در پیش داری” به مخاطبان خود می‌گویند. چند بار تا به حال مکث کرده‌اید و با خود فکر کرده‌اید که مثلا شاید فقط به این دلیل که متولد مرداد یا  “لئو” هستید، طبق گفته‌های طالع‌بین، احساساتی و ناپایدار رفتار می‌کنید؟

گونتیر و توماسن فکر کردند جالب خواهد بود ببینند آیا چیزی در میزان تمایل مردم به فریب خوردن از بازخوردهای نادرست تغییر کرده است یا نه، اما همچنین تصمیم گرفتند که مانند مطالعه اصلی فورر، از آن به‌عنوان یک ابزار آموزشی نیز استفاده کنند. موضوع “روان‌سنجی” یا علم ارزیابی روان‌شناختی همیشه برای دانشجویان کارشناسی جذاب‌ترین موضوع نیست، بنابراین نویسندگان فکر کردند که بیرون کشیدن اثر بارنوم از بایگانی ممکن است آن‌ها را جذب کند، وقتی خود را درگیر این پدیده می‌بینند. “تعارض شناختی” که این پدیده با به چالش کشیدن درک دانشجویان از نحوه کارکرد آزمون‌ها ایجاد می‌کند، “باید باعث مشارکت فعال دانشجویان شود و پیش‌فرض‌های آن‌ها درباره علاقه‌شان به روان‌سنجی را تغییر دهد.” نویسندگان، همان‌طور که من نیز هنگام تدریس درس روان‌شناسی شخصیت تجربه کردم، دریافتند که دانشجویان هنگام دیدن نتایج می‌خندند، در حالی که “در عین حال تحت تأثیر این قرار می‌گیرند که این اثر تا چه اندازه روی آن‌ها کار کرده است.”

قسمت خنده‌دار این موضوع این است که  اثر بارنوم همیشه موثر هست و مهم نیست آزمون طولانی یا کوتاه، نتیجه آزمون شفاهی یا نوشتاری و  ارزیابی توسط کامپیوتر انجام شود یا انسان. این موضوع باعث شد نویسندگان تصمیم بگیرند که یک نسخه کوتاه آنلاین از یک آزمون از نوع بارنوم را به کلاس یادگیری ترکیبی خود وارد کنند و آن را به‌صورت یک تکلیف درسی ارائه دهند.

تعداد ۲٬۲۶۹ دانشجویی که این تمرین را انجام دادند، از چهار گروه مختلف در سال‌های ۲۰۱۷–۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱–۲۰۲۲ بودند. ارزیابی آن‌ها از اثربخشی آزمون در مقیاسی از ۰ تا ۵ نشان داد که اثر بارنوم مؤثر واقع شده است؛ به‌طوری‌که ۸۵ درصد دانشجویان، آزمون را نمره ۴ یا بالاتر (یعنی ۵ یا ۶ در یک مقیاس ۶ امتیازی) دادند، و میانگین نمرات آن‌ها ۳٫۵۹ بود.

در ارتباط با هدف مطالعه، دانشجویانی که تمرین بارنوم را انجام داده بودند، گزارش دادند که احساس درگیری و مشارکت بیشتری در دوره داشتند نسبت به کسانی که این تمرین را انجام نداده بودند. با این حال، نویسندگان همچنین به این ایده پرداختند که شاید موضوع روان‌سنجی آن‌قدرها هم کسل‌کننده نباشد. شاید مسئله، نحوه آموزش این درس باشد؛ همان‌طور که در نتیجه‌گیری خود نوشتند: “اگر دانشجویان تمایل دارند از دوره‌های روان‌سنجی فاصله بگیرند، این به‌خاطر آن نیست که ذاتاً به این موضوع علاقه‌ای ندارند.”

این نمایش آموزشی بسیار ساده و مؤثر چندین پیام مهم به همراه دارد. از دیدگاه آموزشی، نشان می‌دهد که اگر در حال تدریس مفاهیمی هستید که ممکن است انتزاعی باشند، درگیر کردن تخیل دانشجویان می‌تواند ایده بسیار خوبی باشد. حتی اگر یک معلم حرفه‌ای هم نباشید، می‌توانید از یافته‌های این مطالعه استفاده کنید تا ببینید چگونه می‌توان پیام خود را بهتر منتقل کرد — چه به کودکان در خانه، چه به بزرگسالانی که با آن‌ها کار می‌کنید یا علایق تفریحی مشترک دارید. اگر متوجه شدید که مدام درباره یک نکته انتزاعی صحبت می‌کنید و توجه مخاطب از بین رفته، کمی عقب بروید و ببینید آیا می‌توانید بحث را با یک مثال زنده و گویا جان ببخشید.

از منظر آگاه‌تر شدن نسبت به کلاه‌برداری‌های احتمالی، این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که چقدر آسان می ‌توان تحت تأثیر این تمایل قرار بگیریم و چیزی را صرفاً چون می‌خواهیم باور کنیم، باور کنیم. وقتی بخش‌هایی از یک طالع‌بینی را برای خود برمی‌گزینید، آیا آن‌هایی هستند که به شما امید می‌دهند یا آن‌هایی که شما را نسبت به خطر هشدار می‌دهند؟ در ارتباط با این دام، “سوگیری تأییدی” می‌تواند باعث شود فقط چیزهایی را باور کنید که دوست دارید درباره خودتان بپذیرید (ویژگی‌های خوب) و چیزهایی را نادیده بگیرید که نمی‌پسندید (ویژگی‌های نه‌چندان خوب).